Bilanse rozwojowe

Pierwsze lata życia dziecka to okres niesamowitego wręcz rozwoju, zarówno w obszarze fizycznym jak i psychospołecznym. Dzieci rozwijają się w różnym tempie i każde z nich jest inne, ale warto upewnić się, czy ten proces przebiega zgodnie z uniwersalną ścieżką rozwoju.

Na czym polega bilans rozwojowy?

Bilans to okresowa diagnoza wielospecjalistyczna (prowadzona przez kilkoro specjalistów dziecięcych), prowadzona przy użyciu wystandaryzowanych narzędzi i list kontrolnych, opartych o normy rozwojowe.

Jej celem jest opisanie rozwoju dziecka w sposób funkcjonalny (umiejętności) i wychwycenie na wczesnym etapie ewentualnych zaburzeń lub blokad rozwoju.

Rola wczesnej diagnozy i szybkiej interwencji

Celem okresowej diagnozy jest nie tylko wczesne wykrycie ewentualnych zaburzeń, ale również zidentyfikowanie i wzmocnienie mocnych stron dziecka, co umożliwia skuteczniejsze planowanie wsparcia edukacyjnego i terapeutycznego.

Rozwój dziecka postępuje bardzo szybko, a plastyczność mózgu na wczesnych etapach rozwoju jest wprost fenomenalna. Wczesne wykrycie trudności czy zaburzeń (opóźnionych rozwój mowy, nieprawidłowości w napięciu mięśniowym, zaburzenia ze spektrum autyzmu, zaburzenia uwagi, afazja) pozwala na błyskawiczne podjęcie terapii.

Indywidualnie dobrana terapia – dobrze prowadzona, przy udziale rodziców i otoczenia dziecka – może wyeliminować zaburzenie lub – w przypadku zaburzeń neurorozwojowych – zniwelować jego wpływ na funkcjonowanie dziecka i pozwolić mu dobrze funkcjonować z neuroatypowością.

Kiedy przeprowadzamy bilans?

Bilanse prowadzone są okresowo i regularnie.

Pierwsze spotkanie ze specjalistami rekomendujemy już w pierwszym kwartale życia dziecka.

Kolejne diagnozy optymalnie jest przeprowadzać w wieku:

przed 3 miesiącem życia;
6 miesięcy;
12 miesięcy;
2, 3, 4, 5 i 6 lat życia.

Co podlega ocenie?

W zależności od wieku dziecka, zwracamy szczególną uwagę na różne aspekty rozwoju.

Pierwsza diagnoza to przede wszystkim ocena napięcia mięśniowego i fizycznego rozwoju dziecka, przeprowadzana przez fizjoterpeutę.

Neurologopeda prowadzi ocenę miofunkcjuonalną (aspekty karmienia, przełykania i oddychania), a psycholog śledzi pojawiające się kamienie milowe w rozwoju psychomotorycznym i styl przywiązania oraz relację z opiekunami.

W kolejnych latach coraz większą wagę przykładamy do rozwoju poznawczego i językowego, pojawiają się też spotkania ze specjalistą żywienia, kiedy dziecko zaczyna rozszerzać dietę.

Przecież bilans prowadzi pediatra. Czy to nie wystarczy?

W ramach opieki pediatrycznej przeprowadzane są kilkukrotnie bilanse rozwojowe.

Pediatra sprawdza wzrost dziecka i wagę, porównując je z tzw. siatkami centylowymi, czyli normami dla danego wieku i płci dziecka. Prowadzi też z rodzicami wywiad dotyczący wybranych aspektów rozwóju dziecka (komunikacja, odżywianie).

Są to bez wątpienia wartościowe dane, jednak często – ze względu na krótki czas poświęcany na taką wizytę – lekarz nie jest w stanie ocenić wszystkich istotnych aspektów funkcjonowania dziecka.

Pediatrzy zwracają uwagę przede wszystkim na aspekty medyczne rozwoju, natomiast język czy rozwój intelektualny są tak złożonymi zagadnieniami, że wykraczają poza sferę medycyny.

Z tego względu proponujemy uzupełnienie bilansów medycznych, dodatkową diagnozą wielospecjalistyczną – nikt nie zna się na wszystkim i czasem warto skorzystać z kompetencji kilku profesjonalistów.

Jak przebiega bilans?

Ankieta i wywiad ogólny

Kwestionariusz wypełniany przez rodziców i rozmowa z opiekunem o ważnych wydarzeniach w życiu dziecka i postępach rozwojowych.

Diagnozy specjalistyczne

W zależności od wieku dziecka, spotykają się z nim psycholodzy, fizjoterapeuci, neurologopedzi czy specjaliści od żywienia i przeprowadzają diagnozę rozwojową.

Rekomendacje dla opiekunów

Na spotkaniu przedstawiamy syntezę obserwacji i przekazujemy informacje o przebiegu rozwoju, mocnych stronach dziecka i obszarach, które mogą wymagać dodatkowej stymulacji.