Trening: terapia ręki

Terapia ręki to zestaw specjalnie zaprojektowanych ćwiczeń, które mają na celu poprawę koordynacji, siły i precyzji ruchów rąk oraz palców – czyli ćwiczenia motoryki małej. Dzięki treningowi małe dzieci zyskują lepszą zdolność do wykonywania codziennych czynności, takich jak pisanie, wiązanie sznurówek czy używanie sztućców, a także rozwój umiejętności niezbędnych w nauce szkolnej. Lepsze kompetencje zwiększają też samodzielności i podnoszą pewność siebie dziecka.

Terapia ręki - jakie są wskazania do jej podjęcia?

Terapia ręki u dzieci ma na celu przede wszystkim poprawę sprawności motoryki małej, koordynacji ruchowej, czucia oraz umiejętności samoobsługowych. Kluczowe w jego przebiegu jest holistyczne podejście, angażujące całą kończynę górną oraz współpracę różnych elementów układu nerwowego.

Trening ręki jest szczególnie wskazany w następujących sytuacjach:

Trudności z utrzymywaniem ołówka, czy zachowaniem odpowiedniej postawy podczas pisania;
Trudności w planowaniu ruchów;
Problemy z koordynacją pracy obu rąk;
Problemy z nauką samoobsługi, takie jak ubieranie się, zapinanie guzików;
Nieadekwatne dostosowanie siły i szybkości ruchów do wykonywanej czynności;
Trudności z koncentracją;
Problemy z koordynacją oko-ręka;
Nieprawidłowa postawa ciała;
Nieprawidłowe napięcie mięśniowe kończyn górnych i obręczy barkowych;
Trudności z wykonywaniem czynności manualnych, takich jak rysowanie, wycinanie;
Nieprawidłowa reakcja na bodźce dotykowe;
Opóźnienia w rozwoju motorycznym;
Nieustalona lateralizacja;

Trening ręki powinien być każdorazowo dostosowany do specyficznego kontekstu i trudności dziecka.

ZOBACZ RÓWNIEŻ

Terapia ręki – na czym polega i jak przebiega?

Jak przebiega i ile trwa terapia?

W Fiklonie proces rozpoczyna się do spotkania z rodzicami i dzieckiem, jego obserwacji, wywiadu i rozmowy o jego potrzebach. Na podstawie tego wywiadu kwalifikujemy dziecko i przygotowujemy dla niego specjalny zestaw ćwiczeń.

Trening ręki to cykliczne zajęcia indywidualne, podczas których dziecko ćwiczy i rozwija swoją motorykę małą pod okiem doświadczonego terapeuty.

Terapia ręki obejmuje całą kończynę górną, od obojczyka i łopatki poprzez ramię aż po dłoń i wpływa pozytywnie na ułożenie całej postawy dziecka.

Ćwiczenia z zakresu terapii ręki te mogą obejmować zarówno zabawy z użyciem małych przedmiotów, rysowanie, malowanie, modelowanie czy prace manualne, które stymulują rozwój małej motoryki, jak i działania rozmachowe i uwalniające napięcie w dużych partiach ciała.

Terapia ręki składa się z poniższych etapów:

Zabawy i ćwiczenia rozwijające sprawność ruchową i reakcje równoważne oraz ruchy naprzemienne
Rozwijanie propriocepcji całego ciała, a następnie dłoni i palców, aby poprawić kontrolę ruchów w manipulowaniu, rysowaniu i pisaniu.
Ćwiczenia poprawiające pozycję dziecka podczas ćwiczeń.
ćwiczenia manualne w formie zabaw na różnorodnym materiale angażujących mięśnie dłoni i precyzyjne ruchy palców, ćwiczenia koordynacji wzrokowo-ruchowej

Oprócz ćwiczeń w trakcie zajęć, uczestnicy dostają również zadania do wykonania w domu, aby utrwalić nowe umiejętności.

Na koniec terapeuta przekazuje informacje zwrotne, identyfikuje mocne i słabe strony dzieci i przekazuje obserwacje rodzicom, aby wiedzieli, nad czym powinni jeszcze popracować.

Trening trwa zazwyczaj ok. 5-10 spotkań.

Cele terapii ręki

Terapeuci tworząc program i prowadząc zajęcia w ramach treningu ręki stawiają sobie następujące cele:

zrównoważenie napięcia mięśniowego w całym ciele dziecka
dostarczanie różnorodnych wrażeń dotykowych
poprawę stabilizacji centralnej
doskonalenie koordynacji obu stron ciała dziecka, koordynacji wzrokowo-ruchowej
usprawnianie umiejętności przekraczania linii środkowej ciała
poprawa czucia
zwiększenie koordynacji oko-ręka
wzmocnienie chwytu
podniesienie ruchomości stawów siły mięśniowej
poprawa postawy przy wykonywaniu manipulacji ręką

Wykorzystywane metody

Nasi terapeuci stosują szeroki wachlarz ćwiczeń i metod, między innymi:

Ćwiczenia usprawniające motorykę dużą (ramiona, barki, kręgosłup, łokcie) jako podstawa do pracy nad motoryką małą (prawidłowy uchwyt, napięcie, praca nadgarstka i palców)
Ćwiczenia na usprawnianie umiejętności grafomotorycznych
Stosowanie elementów metody Dennisona (kinezjologia edukacyjna) - uczenie metodami aktywizującymi włączania naturalnych mechanizmów integracji umysłu i ciała poprzez specjalnie zorganizowane ruchy
Prowadzenie terapii w formie zabawowej, aby zachęcić dziecko do aktywnego udziału

Dzięki połączeniu różnych technik, interwencji i typów zadań, zajęcia są ciekawe i atrakcyjne dla dzieci, a jednocześnie wspierają je wielowymiarowo w rozwoju potrzebnych umiejętności.

Jakie są efekty treningu ręki u małych dzieci?

Właściwie realizowany trening ręki przynosi wiele korzyści, w tym:

Poprawa koordynacji wzrokowo-ruchowej: Dzieci uczą się synchronizować swoje ruchy ręki z tym, co widzą, co jest niezwykle ważne nie tylko w pisaniu, ale także w innych aktywnościach, takich jak łapanie piłki czy układanie puzzli.
Zwiększenie siły i sprawności mięśni ręki – ćwiczenia wzmacniają mięśnie dłoni i palców, poprawiając ich zdolność do wykonywania precyzyjnych i zręcznych ruchów.
Zwiększenie precyzji ruchów i umiejętności manualnych: Trening ręki pomaga dzieciom w dokładniejszym wykonywaniu małych, precyzyjnych ruchów, co poprawia ich zdolności w pisaniu, rysowaniu, cięciu nożyczkami czy manipulowaniu małymi przedmiotami.
Lepszą integrację sensoryczną – terapia dostarcza różnorodnych bodźców dotykowych, co pomaga dziecku lepiej poznawać i rozróżniać kształty, faktury i właściwości przedmiotów.
Poprawa siły i wytrzymałości mięśni ręki: Regularne ćwiczenia wzmacniają mięśnie dłoni i przedramion, co jest ważne dla wydolności w dłuższej perspektywie, szczególnie podczas pisania czy rysowania.
Poprawę umiejętności samoobsługowych – ćwiczenia usprawniają czynności takie jak zapinanie guzików, wiązanie butów, posługiwanie się sztućcami, co zwiększa samodzielność dziecka.
Lepsze przygotowanie do nauki pisania – trening motoryki małej ręki ułatwia opanowanie prawidłowego chwytu narzędzia do pisania i wykonywanie precyzyjnych ruchów podczas rysowania i pisania.
Ogólną poprawę sprawności manualnej, co przekłada się na lepsze funkcjonowanie w codziennych czynnościach i przygotowuje do nauki szkolnych umiejętności;
Wzrost pewności siebie i niezależności: Poprawa umiejętności manualnych pozwala dzieciom czuć się bardziej kompetentnymi i samodzielnymi w różnych zadaniach, co wzmacnia ich pewność siebie i motywację do nauki oraz eksplorowania nowych aktywności.

Udział i rola rodzica w terapii ręki

Zaangażowanie rodziców i otoczenia w proces treningu ręki może znacząco podnieść jego efektywności. To rodzice spędzają z dzieckiem najwięcej czasu i obserwują je w dużej liczbie sytuacji oraz mogą wspierać je w codziennych czynnościach i angażować w aktywności wymagające małej motoryki.

Na etapie kwalifikacji i przygotowywania programu treningu, obserwacje rodziców są istotnym źródłem informacji na temat mocnych stron i problemów dziecka, bo pomaga ustalić optymalny dobór zajęć.

Rozmowy rodziców z trenerami dostarczają im informacji o postępach, trudnościach i potrzebach dziecka

W przypadku bardzo małych dzieci, rodzice mogą również aktywnie uczestniczyć w zajęciach, co pozwala im lepiej zrozumieć problemy dziecka oraz wspierać je w ćwiczeniu nowych umiejętności.

Zachęcamy, aby rodzice kontynuowali ćwiczenia z dziećmi w domu i w trakcie codziennych sytuacji (zabawa, rysowanie, wspólne wykonywanie obowiązków domowych), aby utrwalać nabyte przez dziecko umiejętności.

Wsparcie takie to bardzo ważny element – wprowadzenie zalecanych przez specjalistów zmian zachowaniu dziecka i stworzenie pozytywnego i angażującego środowiska jest konieczne, żeby pojawiła się zmiana.

Rodzice mogą odgrywać kluczową rolę w treningu ręki swojego dziecka, wspierając jego rozwój poprzez różnorodne i zabawne aktywności w wielu kontekstach codziennego życia:

Zabawy z wykorzystaniem małych przedmiotów: Rodzice mogą zachęcać dzieci do zabawy klockami, układankami, koralikami czy plasteliną. Te aktywności wymagają precyzji i koordynacji palców, co przyczynia się do rozwoju motoryki drobnej.
Wspólne rysowanie i malowanie: Spędzanie czasu na rysowaniu, malowaniu czy kolorowaniu wspólnie z dzieckiem nie tylko wzmacnia więź rodzicielską, ale także pomaga dziecku rozwijać kontrolę nad ruchami ręki i koordynację wzrokowo-ruchową.
Ćwiczenia pisma: Rodzice mogą wspierać naukę pisania poprzez różne ćwiczenia pisarskie, takie jak śledzenie liter, pisania po śladzie lub niezależne pisanie. Ważne jest, aby zapewnić dziecku odpowiednie narzędzia, takie jak kredki czy ołówki odpowiednie do wielkości ich dłoni.
Gry i zabawy edukacyjne: Istnieje wiele gier edukacyjnych, które wspierają rozwój motoryki drobnej, takie jak gry z zaciskaniem klamer, wycinanie i składanie papieru czy manipulowanie małymi przedmiotami, które wymagają precyzji i umiejętności manualnych.
Codzienne czynności: Zachęcanie dzieci do udziału w codziennych czynnościach, takich jak pomoc w nakrywaniu do stołu, ubieraniu się czy przygotowywaniu prostych potraw, może również pomóc w rozwoju umiejętności manualnych.

Prosimy też o obserwację i komunikację postępów – informacje o tym, jak dziecko się zachowuje są bardzo przydatne w procesie.